wereldliteratuur

¨      alwetende verteller          

¨      ik-persoon

¨      derde persoon

De alwetende verteller kan gesprekken weergeven tussen A en B, en C en D, of een hoofdstuk eindigen niet een zin 'maar dat zou niet zo blijven. .

Bij de ik-persoon vertelt de 'ik' het verhaal. Hij kan alleen vertellen wat hij zelf meemaakt denkt of voelt. Bij de 'derde persoonsverteller' staat een 'hij' of 'zij' in het Centrum van de belangstelling. We krijgen alleen informatie over het innerlijk van deze persoon, niet van de andere personen.

¨      chronologisch verteld verhaal

¨      flash back/flash forward

¨      tijdrekking en tijdsprongen

Een chronologisch verhaal begint bijvoorbeeld in 1950 en eindigt in 1975, geschreven volgens het principe en toen, en toen, en toen. Bij een niet chronologisch verteld verhaal lezen we in een beschrijving van het heden, beschreven gebeurtenissen uit het verleden (flash-backs), of beschreven gebeurtenissen die later plaatsvinden (flash-forwards). Tijdrekking: een kort moment uitvoerig beschrijven, bijvoorbeeld een hele roman over een gebeurtenis die maar enkele uren duurt. Probeer antwoord te geven op de vraag waarom de schrijver kiest voor het verschuiven van de vertelde tijd.

¨      humoristisch

¨      ernstig      

¨      alledaags

¨      platvloers

¨      verheven

¨      plechtig    

¨      sarcastisch   

¨      met veel symboliek

De schrijfstijl heeft grote invloed op onze interpretatie van het verhaal. Probeer voorbeelden te vinden van zinnen die illustratief zijn voor de schrijf-stijl.

¨      verleden

¨      heden       

¨      toekomst

Als een boek bijvoorbeeld gepubliceerd is in 1948 en het verhaal speelt zich af in de jaren twintig, dan speelt het zich af in de verleden tijd. Veranderende inzichten spelen mee wanneer iemand een historische roman schrijft. Wanneer een schrijver vandaag een verhaal schrijft dat zich afspeelt in de Middeleeuwen kan het toch een eigentijds verhaal zijn.

¨      het zijn 'flat characters'   

¨      het zijn soms 'flat' soms 'round' characters

¨      het zijn ‘round characters’

'Flat characters' zijn typetjes, personages waar maar een paar kenmerken van belicht worden: iemand is bijvoorbeeld alleen maar wreed en ijdel. Een 'round character' leer je door en door kennen, met al zijn hebbelijkheden en onhebbelijkheden.

¨      een hem of haar vreemde omgeving       

¨      een soms vreemde, soms vertrouwde omgeving

¨      een voor hem of haar vertrouwde omgeving

Het plaatsen van de hoofdpersoon in een hem vreemde omgeving komt veel voor in verhalen. In het verhaal kan die omgeving een belangrijke rol spelen. In Dood in Venetië van Thomas Mann raakt de hoofdpersoon in de labyrintische stad letterlijk en figuurlijk de weg kwijt

¨      detectiveverhaal  

¨      science fiction

¨      liefdesgeschiedenis

¨      historische roman

¨      avonturenroman

¨      ideeënroman

De meeste genres spreken voor zich. Bij een ideeênroman is het verhaal ondergeschikt aan de boodschap. Een genre roept bij de lezer verwachtin­gen op. Niet elke roman hoeft spannend te zijn, maar een avonturenroman wel.

¨      titel geeft letterlijke betekenis

¨      titel geeft figuurlijke betekenis

¨      titel verwijst naar een hoofdpersoon

Een voorbeeld van een letterlijke betekenis van de titel is De ondergang van de Titanic. Dit boek handelt inderdaad over de ondergang van een schip dat de Titanic heet Een voorbeeld van een figuurlijke betekenis van een titel is Nooit meer slapen van W.F Hermans. Deze roman gaat niet over sla­peloosheid, maar over het verlies van de onschuld.

¨      nadruk op het plot, op wat er gebeurt    

¨      nadruk op de boodschap of het thema

¨      onderwerp autobiografisch         

¨      onderwerp maatschappelijk of politiek

¨      nadruk op de ontwikkeling van karakters

¨      onderwerp filosofisch of roept op tot eigen interpretatie

Het verhaal zelf is vaak het belangrijkst bij avonturenromans, ontsnappingsverhalen en dergelijke. De nadruk ligt op de boodschap als de schrijver deze heeft opgehangen aan het verhaal om op die manier de lezer iets mee te geven, bijvoorbeeld zijn visie op de maatschappij.

De verdere categorieën spreken voor zich.